Nu mondkapjes op steeds meer openbare plekken verplicht zijn, wordt duidelijker hoe belangrijk mimiek is om een boodschap helder over te brengen. Zo maakt dat éne glimlachje jouw ‘’goedemorgen’’ net wat vriendelijker, laat die knipoog jouw opmerking wat minder serieus overkomen en versterkt die pruillip jouw teleurstelling. Je gezichtsuitdrukking bepaalt dus de interpretatie van jouw woorden.
Miscommunicatie
Dat laatste is nu precies het probleem; met een mondkapje is een groot deel van het gezicht bedekt waardoor het bijna onmogelijk is om emoties te tonen en het bericht de juiste lading mee te geven. Anderen zijn daardoor ook bijna niet meer in staat de boodschap van hun gesprekspartner juist te interpreteren. Vooral positieve emoties zijn lastig af te lezen met een mondkapje, wat ervoor zorgt dat situaties vaak (onterecht) negatief geïnterpreteerd worden. Spanningen en miscommunicatie doen zich hierdoor gemakkelijk voor.
Gebaren
De hamvraag is: hoe kunnen we met een mondmasker duidelijk maken wat we bedoelen zonder dat daarbij misverstanden ontstaan? Is het een kwestie van gewenning of moeten we onze oude vertrouwde communicatiestijl aanpassen? Volgens professor Christian Wallraven kunnen we beter proberen onze gevoelens in woorden te vatten of met gebaren uit te drukken.
Slechthorenden
Mondkapjes zijn voor slechthorenden natuurlijk helemaal een uitdaging. Zij maken vaak gebruik van liplezen, en laat dat nou net niet meer mogelijk zijn met een mondkapje. Transparante mondkapjes kunnen een oplossing bieden, maar ook hier blijven gebaren van belang.
De oplossing?
Of het maken van handgebaren echt dé oplossing is, is nog maar de vraag. De grote multiculturaliteit in Nederland zou de interpretatie van handgebaren nog wel eens kunnen bemoeilijken. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat de manier waarop we handgebaren maken per cultuur verschilt. Dit zou dus ook weer tot misverstanden kunnen voeren.
Moeten we dan net als de studenten, die dankzij Irma massaal gebarentaal gaan studeren, ook de taal voor doven gaan leren? Het Irma-effect heeft er in ieder geval voor gezorgd dat gebarentaal in de Nederlandse samenleving aan belang gewonnen heeft. Misschien wordt dit effect in de toekomst nog wel versterkt door de mondkapjesplicht. De mondkapjes gaan we in ieder geval voorlopig nog in ons straatbeeld zien, dus we kunnen er maar beter mee leren leven.
