Wist je dat elk boek dat in de bibliotheek komt te liggen eerst gerecenseerd wordt? En dat op basis van onder meer die recensie een bibliothecaris bepaalt of een boek aan de collectie wordt toegevoegd? Nou, ik niet. En wat ik ook niet wist is dat NBD Biblion – de organisatie die boeken levert aan de Nederlandse bibliotheken – 700 recensenten in dienst heeft. Maar díe verliezen binnenkort hun baan. Bibliotheken kunnen sindskort namelijk met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) boeken aanschaffen. Het FD schreef er vorige week een artikel over.
Innovatie brengt een hoop goeds, dat zien we ook bij veel van onze tech- en innovatieklanten. Bedrijven kunnen efficiënter werken, klanten worden beter bediend en er worden kosten bespaard. In het voorbeeld van de kunstmatige boekrecensie zijn de voordelen ook duidelijk: door de kunstmatige boekrecensies liggen nieuwe boeken na verschijnen sneller in ‘de bieb’ en NBD Biblion bespaart aanzienlijke kosten op het recensieproces. Maar innovatie heeft ook een keerzijde. In veel gevallen gaat het ten koste van menselijk werk. Maar dat hoeft niet altijd een probleem te zijn, als organisaties bijvoorbeeld kijken hoe ze ‘overbodige’ werknemers op een andere manier kunnen inzetten.
Verblind door de mogelijkheden van technologie en de ambities van een organisatie wordt bij innovatietrajecten vaak vergeten om medewerkers en andere betrokkenen mee te nemen in het proces. Communicatie en (intern) draagvlak blijken telkens weer cruciaal. Uit het FD-artikel blijkt dat NBD Biblion ervoor heeft gekozen de recensenten een “niet al te vriendelijke e-mail” te sturen met de mededeling dat hun diensten niet langer nodig zijn en dat “nieuwe technologieën en snelheid ook in de bibliotheekwereld steeds belangrijker aan het worden zijn”. Dit heeft de woede van de recensenten op de hals gehaald, en die hebben via blogs en sociale media de publiciteit gezocht. Door een selectie van recensenten en bibliothecarissen eerder te betrekken in het proces was er wellicht meer begrip geweest voor de gemaakte keuzes. En had dat ook het succes van de kunstmatige boekrecensie kunnen vergroten.
Na de introductie van de kunstmatige boekrecensie blijkt namelijk al snel dat de kwaliteit – en dan vooral van de recensies van literaire boeken – te wensen over laat. Door in een eerder stadium de recensenten en bibliothecarissen te betrekken, had men vroegtijdig tot het inzicht kunnen komen dat bij literaire boeken de traditionele recensie de betere optie was geweest. De recensenten hadden hier dan mogelijk ook nog een rol van betekenis kunnen spelen. Door vooraf actief de interactie en communicatie aan te gaan had NBD Biblion vooraf bij belangrijke ‘tegenstanders’ draagvlak kunnen creëren voor de op AI-gebaseerde boekrecensie.
Het voorbeeld van NBD Biblion laat eens te meer zien dat innovatie meer is dan alleen technologie. Zonder mensen en draagvlak heeft de technologie geen betekenis. Communicatie en interactie met gebruikers geeft betekenis aan de technologie en vergroot de kans van slagen. En dat begint op heel kleine schaal, met zoiets als de kunstmatige boekrecensie.
