Dag journalist, wat leuk je te zien!
Hé hallo, zorgbestuurder; goed dat we elkaar eindelijk eens in het echt ontmoeten.
Inderdaad. Want we hebben wel wat te bespreken, journalist. Vind je het goed dat ik meteen met de deur in huis val?
Tuurlijk. Tijd is geld voor een zorgbestuurder, nietwaar? Wat wil je bespreken?
Nou, tijd is aandacht voor de zorg, wat mij betreft. Maar daar komen we later nog wel op. Nu wil ik graag het volgende aan je voorleggen: ik maak me in toenemende mate zorgen om de impact van media-aandacht. Op mijn organisatie en mijn collega’s, en ook op mezelf. Ik heb het gevoel dat nieuws – zeker het regionale – meer dan ooit moet scoren, en dat daar veel voor moet wijken. Waaronder het objectieve totaalbeeld.
Ik begrijp dat je daarmee bezig bent, zorgbestuurder. En zelfs dat je meer dan ooit op je hoede bent. Want de media, in al hun verschijningsvormen, zijn krachtiger dan ooit. Niet alleen het wereldnieuws, maar ook het regionale en lokale ligt binnen enkele seconden bij iedereen op de digitale deurmat. De stemming onder de bevolking, over welk onderwerp dan ook, kan ik via mijn eigen Facebook- en Twitter-accounts direct peilen, of verder uitdiepen via een monitoring tool of met AI. En al die bronnen en mogelijkheden gebruik ik ook om mijn verhaal te maken.
Begrijpelijk, journalist. De stemming onder het volk is natuurlijk belangrijk voor je verhaal, onder andere omdat ‘het volk’ vaak zowel je bron als je doelgroep is. Dat leest natuurlijk lekker weg. Maar ik mis steeds vaker het objectieve, afgewogen totaalbeeld. Met name bij jouw regionale krant.
En begrijp me niet verkeerd: regionale nieuwsmedia zijn cruciaal voor de fijnmazigere berichtgeving, ze bieden informatie tot op wijk- en zelfs persoonsniveau. Ook de informatie die wij als zorginstelling graag met onze doelgroepen delen. Maar daar zit hem ook het probleem: vaak kom jij niet verder dan die persoon of die wijk.
En dan teken je daar sentimenten of meningen op, of – wat steeds vaker voorkomt – je beredeneert ze. En die bevindingen, die vaak dus niet veel meer zijn dan sfeertekening, duw je vervolgens in een journalistiek format door te zeggen dat ‘uit onderzoek X blijkt’, of dat ‘anonieme bronnen Y melden’. Zonder dat je ons naar onze mening vraagt. Daar gaat je onafhankelijke berichtgeving.
Ik snap, beste zorgbestuurder, dat mijn berichtgeving soms confronterend kan zijn. Maar je beseft hopelijk ook dat het mijn taak is om nieuws te brengen. Ook nieuws dat jij liever niet gepubliceerd ziet. Als jij of je collega’s iets verkeerd doen, heb ik de plicht daarover te schrijven, want jij dient het algemene belang. En bovendien: als ik je bel voor een toelichting, krijg ik meestal een mediatraining-antwoord van je woordvoerder met de strekking “wij nemen alle signalen serieus, maar we herkennen ons niet in het verhaal dat de krant schetst.“
Als jij mij niet serieus te woord wilt staan, kan ik niet anders dan uitgaan van hetgeen ik in de wijk hoor en online zie.
Mag ik hier een misverstand ophelderen, journalist? Want ‘niet te woord willen staan’ is niet altijd een kwestie van niet willen; heel vaak kunnen we als instelling gewoon niet meteen het complete verhaal vertellen. Omdat we de behandelaar-cliëntrelatie heel serieus nemen en we uit privacy-overwegingen niets kunnen zeggen. Of omdat een onderzoek loopt, en we dat in de wielen zouden rijden als wij er iets over zouden zeggen in plaats van de politie. Of als intern de juiste mensen nog niet zijn geïnformeerd, zoals betrokken collega’s of de naasten van een slachtoffer. Dus niet elke weigering om je te woord te staan is een weigering zoals jij die opvat. Heel vaak gaat het om protocollen, veel vaker nog om goed fatsoen, empathie en menselijkheid.
Luister, we kunnen nog uren praten over het onbegrip tussen ons tweeën. Maar de essentie, beste journalist, is dat we elkaar beter moeten leren begrijpen. Volgens mij is vooral structurele en transparante communicatie tussen een zorgorganisatie en een nieuwsmedium een opmaat naar een betere verstandhouding. En dan zul je ook merken dat mijn collega’s en ik veel meer bezig zijn met goede zorg dan met geld verdienen, om terug te komen op de sfeertekening die je aan het begin van ons gesprek schetste.
Mee eens, met die transparante communicatie. Laten we een paar richtlijnen opstellen om onze verstandhouding te verbeteren.
Begin jij, bestuurder? Dan rijg ik die van mij daar doorheen.
–> Ga ervan uit dat medewerkers in de zorg, op elk niveau in de organisatie, vooral hart hebben voor de zorg en niet voor financiële prikkels. Bestuurlijke graaiers en charlatans worden echt wel aangepakt, onder andere door de Inspectie. Begin het wedstrijdverslag gewoon bij 0 – 0.
- Stel je niet op als onbenaderbare bestuurder, maar als mens. Sta open voor suggesties, dan staan wij open voor jouw kant van het verhaal
–> Goed nieuws is ook nieuws; bericht ook eens over de mooie kanten van de zorg en over de enorm hoge kwaliteit die we in Nederland leveren, en klop niet alleen aan als er iets mis gaat
- Slecht nieuws is beter scorend nieuws, en de journalist is de waakhond van de maatschappij. Wees niet verbaasd dat je af en toe op de vingers wordt getikt om je bij de les te houden
–> Doe écht aan hoor en wederhoor. Geef ons de tijd om te antwoorden en om zaken uit te zoeken die uitgezocht moeten worden
- Verschuil je niet achter PR-praat. We willen feiten, geen omtrekkende bewegingen
–> Hou op met anonieme bronnen aanhalen. Niet-verifieerbare klachten als argument gebruiken hoort niet bij een serieuze krant
- Iedereen maakt fouten, maar wees er eerlijk over. Vertel hoe je ze in de toekomst gaat voorkomen
–> Kom eens een keer langs zodra we uit de lockdown zijn, dan laat ik je zelf zien hoe goed alles hier geregeld is. En als je de zorg echt een keer wilt ervaren, loop dan maar eens een dag mee
- Nodig me dan maar eens een keer uit, waarbij je me de mogelijkheid geeft om de diepte in te gaan. Je nieuws over de bingoavond is schattig, maar ik schrijf veel liever over de echte zorg
–> Wees je bewust van de impact van een niet onderbouwde mening van buitenaf op de mensen die elke dag weer onze handen aan het bed zijn. Je hebt als journalist niet alleen een belangrijke maatschappelijke taak, maar ook een heel grote menselijke verantwoordelijkheid.
