Ken je de actuele stand van de conjunctuurindicatoren van de Nederlandse economie? Een ingewikkelde vraag, ik weet het. Mocht je de standen niet weten, dan kun je die vrij snel achterhalen met behulp van Google. Want elke dag publiceren publieke en private instanties rapporten op basis van die conjunctuurindicatoren, waar de zakelijke media vervolgens uitgebreid over berichten. Maar voordat je in deze rapporten duikt en naar BBP- en inflatiecijfers gaat kijken, wil ik je erop wijzen dat er ook een verrassende ‘alternatieve’ methode is. Al kun je deze indicator wel met een korreltje zout nemen.
De Big Mac Index
De Big Mac Index, in 1986 bedacht door het Britse magazine ‘The Economist’, vergelijkt de wisselkoersen in verschillende landen op basis van de kosten van een Big Mac. En dit broodje en stukje vlees van de McDonald’s is niet zomaar een hamburger; met ruim 39.000 vestigingen in 119 landen is de Big Mac van de McDonald’s Corp wereldberoemd. En hoewel de Big Mac Index nooit bedoeld was als een legitiem meetinstrument voor de evaluatie van wisselkoersen, wordt hij wereldwijd erkend en komt hij voor in vele academische leerboeken en rapporten.
De Big Mac Index maakt gebruik van koopkrachtpariteit om te verklaren of een valuta over- of ondergewaardeerd is tegen zijn huidige prijs. De koopkrachtpariteit tussen twee landen geeft aan hoeveel je van de valuta van het ene land moet uitgeven om hetzelfde te krijgen voor 1 valuta-eenheid in het andere land. Met andere woorden, als een Big Mac in de VS $4,05 kost maar in Zuid-Afrika $1,55, dan is dat een teken dat de Zuid-Afrikaanse rand ondergewaardeerd (of goedkoper) is ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Hoewel The Economist ook zelf heeft verklaard dat de Big Mac Index met een korreltje zout moet worden genomen (pun intended), is het niettemin een gangbare manier geworden om de koopkracht over de hele wereld te meten en heeft het spin-offs voortgebracht zoals de KFC- en de Starbucks- (SBUX) index.
Burgerbezwaren
Voor de volledigheid van dit verhaal moeten we wel vermelden dat economen kritiek hebben op deze index, ondanks het feit dat de Big Mac Index een redelijke realistische meting is. Hij kent namelijk de volgende beperkingen:
- In veel landen is eten bij McDonald’s relatief duur in vergelijking met dineren bij een lokaal restaurant. Daarom is de vraag naar een hamburger in deze landen relatief minder groot en geldt de index niet als wereldwijd aanvaardbaar.
- De prijzen van een Big Mac variëren ook binnen de landen waar hij wordt verkocht. Daarom kan een Big Mac die in New York wordt verkocht duurder zijn dan diezelfde Big Mac in een landelijker gebied.
- De totaalprijs van een Big Mac hangt af van de lokale productie, de leveringskosten, de reclamekosten, de transportkosten en de stand van zaken op de lokale markt. Logischerwijs verschillen die kosten van land tot land en zijn ze geen goede afspiegeling van de algemene relatieve valutawaarden.
- De aanpak met hoge volumes en lage marges die McDonald’s over het algemeen hanteert, bepaalt de winstmarge op veel markten. Op sommige plaatsen echter maximaliseert een aanpak met hoge marges de winst. Ook daarom zal de vastgestelde waarde niet de eerlijke valutastatus weergeven.
Korreltje zout
Wat je ook van de Big Mac Index vindt, hij is, met het toegevoegde korreltje zout en een frietje, een vindingrijke indicator van de wisselkoers.
Misschien een beetje vergezocht, maar een vergelijkbaar inzicht kun je krijgen door te kijken naar de dynamiek in de tarieven binnen de wereld van de internationale PR en communicatie. Om kort te gaan: hoe beter de economie draait, hoe meer de bedrijven in die economie overhebben voor goede communicatie. En dat zie je natuurlijk terug in de prijzen. Dat blijkt altijd weer als je internationale projecten uitvoert en partners uit de Worldcom PR Group bij de opdracht betrekt. De prijzen kunnen behoorlijk verschillen, soms tot groot genoegen, soms tot schrik van klanten die dachten dat ‘PR toch gewoon PR is’ en alle landen dezelfde tarieven rekenen.
Nee, die verschillen.
Maar net als bij de Big Mac geldt dat de kwaliteit bij alle Worldcom-partners overal dezelfde is. In ons geval heel hoog.
Jeff Flokstra
