“De bestuurder geeft aan zich niet in de geschetste situatie te herkennen” wordt geregeld gebruikt als stoplap in een officieel statement. En daarom door toehoorders vaak terzijde geschoven als niet valide, of zelfs als bekentenis geïnterpreteerd van hetgeen de bestuurder juist wil ontkennen. Soms compleet ten onrechte. Ik durf te beweren dat dat ook aan de hand zou kunnen zijn bij de situatie rond TVOH en John de Mol.
Als tiran van Talpa, zo weet iedereen die ‘de bladen’ wel eens leest, heeft De Mol de touwtjes strak in handen. Hij is vaak op de set aanwezig van TVOH, dus het kan echt niet zo zijn dat hij niets gemerkt heeft. Bovendien drinken de Rietbergjes en de Mollen waarschijnlijk privé wel eens een drankje en hebben ze het wel eens over de kinderen en het werk. Het kan dus echt niet zo zijn dat De Mol van niets weet van wat zijn zwager uitspookt. Toch?
Ik waag dit te betwijfelen.
Het statement ‘zich niet herkennen in de situatie’ wordt vaak als stoplap gebruikt, dat is zeker waar. Maar het is oorspronkelijk toch echt bedacht omdat ergens twee werelden bij elkaar kwamen die compleet onbekend voor elkaar waren. Dus dat gebrek aan herkenning en aan gevoel voor de situatie van de ander, daar kan ik me veel bij voorstellen.
Voor John de Mol is Rietbergen volgens mij echt gewoon een klein, vervangbaar onderdeel van het programma. Dus heeft die man macht? Objectief gezien, in de zakelijke visie van De Mol, heeft hij absoluut niets in te brengen. Dat de jonge kandidaten daar anders over denken, daar kan De Mol zich waarschijnlijk niets bij voorstellen.
De kandidaten en de coaches zijn zijn kapitaal, Rietbergen is een conciërge van de school. Meer niet. De Mol kan zich er niets bij voorstellen dat die conciërge binnenweggetjes creëert die niet op de officiële kaart van de rector staan en waarmee hij de scholieren een shortcut zou kunnen laten nemen. Rietbergen moet zijn job doen, meer niet. Macht is gewoon geen onderdeel van zijn contractueel bepaalde bevoegdheden.
Wat ook meespeelt, is dat John de Mol geen 18-jarige jonge vrouw is die opkijkt tegen gearriveerde artiesten, die heel graag carrière wil maken in de muziek en die TVOH behalve uitdagend ook spannend en intimiderend vindt. Als ik John de Mol zo zie, is hij al heel lang niet meer geïntimideerd geweest. Door wie dan ook. Hij is de opperbaas, wat hij zegt, gebeurt. Als hij ‘nee’ zegt, is het ‘nee’. Dat niet iedereen over die karaktereigenschap beschikt en dat niet iedereen die macht heeft die hij heeft vergaard met zijn imperium, dat is voor hem blijkbaar niet vanzelfsprekend.
Die afstand tot ‘de andere wereld’ komt vaker voor. Ik zie een vergelijkebare discrepantie ook bij veel organisaties waarvoor ik werk. De boardroom en de werkvloer zijn echt verschillende werelden. Die vaak door overlevering weten dat de andere wereld bestaat, maar die absoluut geen gevoel hebben bij wat er in die wereld leeft.
Lastig? Zeker. Bewust gecreëerd? Zelden, schat ik in.
Ik zie de discrepantie ook dichter bij huis, namelijk bij het bureau waar ik werk. Ik heb bijvoorbeeld zelf ervaren hoe weinig ik afwist en hoe ver ik daardoor afstond van de burn-out van een van mijn collega’s. Ik heb er nooit zelf een meegemaakt, dus het gevoel dat je na een uurtje werken helemaal leeg bent en echt niets meer kunt, dat is mij compleet vreemd. En toch is dat de werkelijkheid voor mijn collega.
Om je dan echt in te leven in haar situatie, dat is zelfs met de beste wil van de wereld nog verdomd lastig. Het is dan ook geen kwestie van ‘niet geloven dat het er is’, maar een kwestie van ‘je gaat het pas zien als je het doorhebt,’ zoals Cruijff dat formuleerde.
En het zou zomaar kunnen dat dat ook speelt bij TVOH. De Mol zit in zo’n andere wereld, in zo’n andere mindset, dat je hem misschien niet kwalijk kunt nemen dat hij een uur nadat hij het programma van BOOS heeft gezien niet precies die opmerkingen plaatst die heel Nederland van hem wil horen en die rekening houden met alle invalshoeken en gezichtspunten. Want hij had het nog niet door.
Inmiddels heeft hij zich verder kunnen verdiepen in ‘de andere wereld’ en heeft hij hopelijk wat meer begrip gekregen voor hoe anderen de wereld beleven. Die ‘anderen’ wil ik graag oproepen diezelfde verdiepingsslag te maken. Je kunt niet alles weten.
Je gaat het namelijk pas zien als je het doorhebt.
Serge Beckers
