by Theo Snijders

We gaan dik tien jaar terug in de tijd, naar het jaar 2012. Onder massale belangstelling openen Schiphol-directeur Jos Nijhuis en toenmalig minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Maxime Verhagen, het allereerste accuwisselstation van Nederland. ‘We have cracked the code on electric cars’, zei CEO Shai Agassi van de Israëlische startup Better Place – eigenaar van het innovatieve station – tijdens het doorknippen van het lintje. Het wisselstation vlak bij de taxiparkeerplaats zag er indrukwekkend uit. Met grote precisie werd de lege batterij in het station door een robot omgewisseld voor een volle. Het wisselen nam hooguit een paar minuten in beslag. Wat een technologisch hoogstandje!

Volgens de toenmalige oprichter van Better Place was dit dé toekomst van elektrisch rijden. De grootschalige pilot rond Schiphol werd uitgevoerd met de Renault Fluence Z.E. (Zero Emission), een elektrische versie van Renaults sedan. Het Franse merk was op dat moment nog een van de absolute pioniers op het gebied van elektrisch rijden, met naast de Fluence nog een aantal elektrische modellen, waaronder de compacte ZOE en de tweezitter Twizy. De actieradius van de Fluence Z.E. was niet geweldig (rond de 100 km als alles meezat) en het omwisselen van het batterijpakket bood uitkomst. Weg met die ‘range anxiety’. De elektrische taxi’s brachten reizigers emissievrij van en naar Schiphol.

Maar in de praktijk liep alles toch minder soepel dan gehoopt. De verwachtingen waren hooggespannen, maar het Israëlische bedrijf wist ze niet waar te maken. Heel veel van deze elektrische Renaults waren er namelijk niet onderweg. Het financiële plaatje bleek onmogelijk rond te krijgen. Het ging al snel mis en het werd stil rond Better Place. In het voorjaar van 2013 werd de stekker alweer uit het (zwaar gesubsidieerde) batterijwisselstation bij Schiphol getrokken. Niet lang daarna werd bekend dat Better Place failliet was verklaard. Ook de Renault Fluence Z.E. verdween snel uit het straatbeeld.

We zijn inmiddels tien jaar verder en het omwisselen van batterijen is inmiddels weer helemaal hot. De Chinese autofabrikant NIO timmert anno 2023 flink aan de weg. Met maar liefst drie nieuwe elektrische modellen (en dat is pas het begin!) wil het merk de strijd met de gevestigde orde aangaan. ‘Tesla, eat your heart out!’ De eerste reacties zijn lovend en een succesvolle toekomst ligt in het verschiet voor de nieuwkomer.

NIO wordt inmiddels geroemd om zijn innovatieve strategie. Ook bij de fabrikant zien ze – naast het zelf opladen van de batterij – grote kansen voor het swappen van accupakketten. Uiteraard verdient de aanpak van het Chinese merk alle lof. De modellen zien er geweldig uit. De auto’s rijden naar verluidt uitstekend. En het moet wel heel raar lopen, wil dit merk komende jaren niet uitgroeien tot een belangrijke speler op de EV-markt. Maar het idee om batterijen te wisselen hebben ze natuurlijk niet zelf bedacht.

Het Europese netwerk van NIO Power Swap Stations breidt zich snel uit. Eind december werd de inmiddels derde Nederlandse locatie geopend in Den Hoorn (Zuid-Holland), vlak naast de snelweg A4. Ook in Apeldoorn en Tilburg zijn inmiddels wisselstations geopend. In Europa staat de teller inmiddels op tien. Eind dit jaar moeten dit er al 120 zijn. Elk station heeft de grootte van een dubbele garagebox en kan tot 312 ‘swaps’ per dag uitvoeren. Het station kan maximaal 13 batterijen opladen met een vermogen van 20 tot 80kW per batterij, op een manier die het elektriciteitsnet en de batterijen beschermt, zonder pieken in het stroomnet te veroorzaken.

Ik reed vorige week langs het NIO Power Swap Station in Apeldoorn, vlakbij de A50 bij het Van der Valk Hotel, en mijn gedachten gingen terug naar 2012. Stel nou dat Better Place niet failliet was gegaan? Had heel Europa dan inmiddels al volgestaan met wisselstations? En had Renault zijn rol als EV-koploper kunnen behouden? We zullen het nooit weten. Een ding staat buiten kijf: het idee van Better Place was revolutionair. Maar alleen met een goed idee ben je er nog niet. De wereld moet er ook klaar voor zijn. En dat was tien jaar terug overduidelijk nog niet het geval. Oprichter Shai Agassi had een geweldige innovatie in handen, maar hij was gewoonweg te vroeg…