by Sebastiaan Scheepers

Fruitvliegjes. Misschien niet het eerste waar je aan denkt bij kweekvlees, maar volgens de Canadese startup Future Fields zullen deze piepkleine insecten voor een efficiënter kweekproces van nepvlees gaan zorgen (waardoor de prijs van een kilo’tje fakevlees flink zal zakken).

Betekent dit dat we straks gestampte fruitvliegjes gaan eten? Nee, wees gerust. De fruitvlieg (de drosophila melanogaster, ook wel banaanvlieg) wordt ingezet bij de productie van eiwitten die nodig zijn om kweekvlees te maken. Dat is namelijk een behoorlijk kostbaar productieproces, waardoor de kostprijs voor kunstmatige eiwitten hoog is. Om dit in context te plaatsen: vijf jaar geleden lag deze prijs op duizend euro voor 1 milligram, waarmee een kweekvleesproducent een halve dag vooruit kon. Je begrijpt dat het met dergelijke prijzen lastig is om op grote schaal kweekvlees te produceren.

De oplossing? Fruitvliegjes dus. Dat werkt als volgt: voor kweekvlees worden de cellen buiten het lichaam van een dier gekweekt (de naam kweekvlees zegt het eigenlijk al). Hiervoor zijn groeifactoren nodig, waarmee de cellen geïnstrueerd worden om zich te vermenigvuldigen. Die groeifactoren zijn de zogeheten recombinante eiwitten, de kunstmatige eiwitten die zo verschrikkelijk duur zijn.

Want om die groeicellen te kunnen maken, zijn er weer gastcellen nodig waar genetisch materiaal aan wordt toegevoegd. Die gastcellen werden tot nu toe in bioreactoren gekweekt, een kostbaar en complex proces. Future Fields gebruikt hier de fruitvlieg voor. Door genetisch materiaal te injecteren in fruitvliegeitjes, wordt er een stam gemaakt die eiwitten produceert waarmee kweekvlees kan worden gemaakt.

Volgens Future Labs is de fruitvlieg-methode dertig keer sneller dan de huidige productievariant met bioreactoren. Ook is schaalbaarheid beter mogelijk: fruitvliegen planten zich extreem snel voort (wat iedereen die in de zomer wel eens een stuk gesneden fruit op het aanrecht heeft laten liggen kan beamen). Vier dagen nadat de eitjes gelegd zijn, kunnen de eiwitten er al uitgehaald worden en gezuiverd worden voor gebruik.

Overigens worden recombinante eiwitten niet alleen gebruikt voor kweekvlees; ook in de geneeskunde worden ze volop gebruikt, voor de ontwikkeling van medicijnen en vaccins. In vrijwel ieder laboratorium waar cellen worden gekweekt, zijn de eiwitten veelgevraagd. Ook dat draagt bij aan het huidige tekort aan bioreactoren. Fruitvliegjes zijn dus niet alleen belangrijk voor een stukje nepvlees op je bord, ze lossen een breder probleem op.